O IEU promociona o Camiño Santo
Un dos obxectivos do Instituto de Estudos Ulloáns (IEU) para os años 2020 e 2021 é o estudo, a divulgación, a recuperación e a protección do Camiño Santo, camiño medieval, e posteriormente Camiño Real, que serviu de ruta alternativa aos peregrinos do Camiño francés no seu tramo medio galego e que, por outra parte, facilitou o desprazamento dos arrieiros ás feiras de Monterroso dun xeito áxil e seguro.
Trátase dun camiño que tivo historicamente unha gran transcendencia social, económica, cultural e relixiosa nas comarcas da Ulloa e de Chantada, xa que, partindo co Camiño francés, transcorre polos concellos de Chantada, Taboada, Monterroso e Palas de Rei, para incorporarse novamente ao francés no Coto, xa chegando a Melide. Une, xa que logo, a Ribeira Sacra coa Ulloa, sucedéndose unha serie de igrexas románicas, magníficos exemplos do románico rural, obra de mestres que traballaron en ambas zonas ou procedentes dos talleres compostelás.
Percorrer o Camiño Santo non sería posible sen as sólidas pontes medievais, aínda hoxe conservadas, que permitiron franquear os impetuosos rios da comarca, nin sen os hospitais e albergues que deron pousada e abrigo a peregrinos e viaxeiros, e que hoxe están necesitados de recuperación e rehabilitación. Co camiño viaxaron tamén costumes e estéticas propias da Ribeira como son os esgrafiados, que se foron implantando tamén Ulloa, límite cara ao norte destas orixinais manifestacións de arquitectura popular.
O seu paso polo centro da vila de Monterroso sitúa a este concello como parada destacada do Camiño de Santiago, xa que por el, ademais do Camiño Santo, pasa o Camiño francés a nivel da aldea de Ligonde, fermosísimo lugar onde houbo hospital e cemiterio de peregrinos e que require tamén dun urxente plan de ordenación e rehabilitación.
Mais sen dúbida o principal monumento que atopamos nesta ruta é o castelo de Pambre, xa que o Camiño Santo pasa pola ponte medieval situada ao pé deste castelo dos séculos XIV e XV, único exemplo da arquitectura militar medieval galega do que se conserva intacta a impoñente fábrica orixinal e que está localizado nun enclave de gran riqueza natural e excepcional beleza paisaxística.
A primeira investigación sobre o Camiño Santo foi realizada pola historiadora do IEU María José Gómez Alvite, que recentemente realizou novos estudos cos que perfilou con precisión cada detalle da ruta e que se darán a coñecer nos próximos meses. Para finais de 2020 e durante todo o Ano Santo 2021, o IEU tiña programadas unha serie de conferencias de Gómez Alvite, acompañadas de concertos de música tradicional da Ulloa, ao longo do Camiño Santo e do Camiño francés, pero debido á COVID-19 tiveron que ser aprazadas ao 2022 na súa maior parte.
Dentro da liña divulgativa do IEU, María José Gómez Alvite foi entrevistada recentemente na radio galega, nunha clarificadora e amena entrevista que foi emitida pola CRTVG o 23 de outubro e que se pode reproducir no enlace
http://www.crtvg.es/rg/destacados/a-tarde-a-tarde-do-dia-23-10-2020-4622152?t=801
María José Gómez Alvite e Francisco de Romualdo no Camiño Santo, na igrexa de San Miguel de Coence en 2018 (Fotografía do IEU)
O Camiño Santo na contorna do castelo de Pambre (Fotografía de Patricia Coucheiro)
